اقتصاد دیجیتال

نویسنده : امیر شکیبا


                                                                                                

«اقتصاد دیجیتال» در شمار مفاهیم امیدوارکننده‌ای قرار دارد که همراه با چالش‌ها و فرصت‌هایش ما را به‌سوی آینده‌ای بسیار متفاوت از امروز سوق می‌دهد .

اما باید دانست این مفهوم چیست؟ از کجا می‌آید و چه نوع فرصت‌ها یا تهدیدهایی را در دل خودش جای داده است؟ اگر می‌خواهید پاسخ این پرسش‌ها را بدانید و با نسل بعدی اقتصاد آشنا شوید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

دان تاپسکات (Don Tapscott) نویسنده و متفکر تکنولوژی و اقتصاد دیجیتال  اولین کسی بود که در سال 1996 و با نوشتن کتابی به نام «اقتصاد دیجیتال» از این عبارت استفاده کرد، اما در تمام طول کتابش تعریف دقیقی از این عبارت ارائه نکرد. او در این کتاب، نقش یک پیک را داشت که خبر ایجاد این نسل جدید از اقتصاد را برای دیگران منتشر کرد. او گفته بود : «گویا اقتصاد جدیدی به وجود آمده است که در آن کسب و کارها از فناوری اطلاعات برای انجام عملیات‌ و رشد خودشان کمک می‌گیرند .  

اما به عبارت ساده، اقتصاد دیجیتال، اقتصادی است که عمدتاً با کمک فناوری دیجیتال عمل می‌کند و شامل شبکه جهانی فعالیت‌های اقتصادی، فرآیندها، تراکنش‌ها و تعاملات بین افراد، کسب‌وکارها، دستگاه‌ها و غیره است که توسط فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) پشتیبانی می‌شود.

اگر چه تعریف واحدی از اقتصاد دیجیتال وجود ندارد، اما شاید تعریف توربان از اقتصاد دیجیتال در کتاب تجارت الکترونیک (Electronic Commerce) نقطه‌ی شروع مناسبی باشد:

اقتصاد دیجیتال که به آن اقتصاد اینترنت (Internet Economy) هم گفته می‌شود،‌ اقتصادی است که پایه‌ی آن بر تراکنش‌ها / تعامل‌های اینترنتی گذاشته شده است.

بخش عمده‌ای از این تعامل‌های اینترنتی، از جنس تجارت الکترونیکی هستند.

شواب ، اقتصاد دیجیتالی را به عنوان چهارمین انقلاب صنعتی معرفی کند .

 انقلاب صنعتی اول : این انقلاب در قرن‌های هجدهم و نوزدهم (حدوداً بین سال‌های ۱۷۶۰ تا ۱۸۴۰) شکل گرفت. ساخت راه آهن و اختراع موتور بخار را نماد‌ها و محرک‌های اصلی این اولین انقلاب صنعتی می‌دانند.

با موج اول انقلاب صنعتی، کارخانه‌ها شکل گرفتند و نیروی مکانیکی به کمک نیروی انسانی آمد تا حجم تولید، افزایش یابد.

 انقلاب صنعتی دوم : موج دوم انقلاب صنعتی، در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به وجود آمد. اختراع برق، اختراع روش تولید انبوه، درک مفهوم خط تولید و تقسیم کار، کارخانه‌های امروزی را به وجود آوردند.

 انقلاب صنعتی سوم : این انقلاب را می‌توان انقلاب دیجیتال یا انقلاب کامپیوترها نامید.

جریانی که با اختراع نیمه رساناها و ارزان شدن هزینه‌ی تولید و کاهش ابعاد ترانزیستورها و ساخت کامپیوترها شکل گرفت و بعداً با کوچک‌تر شدن کامپیوترها و به وجود آمدن اینترنت و اختراع موبایل، رشد کرد

و انقلاب صنعتی چهارم (اقتصاد دیجیتال)

پس از توسعه‌ی ابزارهای دیجیتال و فراگیر شدن آثار انقلاب دیجیتال، موج دیگری آغاز شد که آن را می‌توان انقلاب صنعتی چهارم یا اقتصاد دیجیتال نامید.

  هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در حدی رشد کرد که استفاده از آن در کاربردهای متعارف هم، توجیه اقتصادی پیدا کرد.

کلاوس شواب حرف اندرو مکافی را نقل و تایید می‌کند که: حق داریم دوره‌ی جدید را دومین عصر ماشینی شدن (Second Machine Age) بنامیم.

استفاده از خدمات دیجیتال در بخش‌های مختلف جامعه می‌تواند نقش مهمی در توسعه کشورها داشته باشد. اقتصاد دیجیتال طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها را پوشش می‌دهد که از اطلاعات و دانش به شکل دیجیتال استفاده می‌کند.   با ظهور اقتصاد دیجیتال، به دلیل دیجیتالی شدن محتوا، مشتریان می توانند دسترسی آسان و سریع به اطلاعات، کالاها و خدمات داشته باشند. امروزه برای جمع آوری، ذخیره، تجزیه و تحلیل و به اشتراک گذاری داده ها به صورت دیجیتال از فناوری هایی مانند اینترنت و رایانش ابری استفاده می‌شود.

و در نهایت اقتصاد دیجیتال محرکی برای رشد جامعه است. پیوند فرهنگی میان جوامع را فراهم می‌کند و فراگیری را افزایش می‌دهد.